H¿¿ng V¿ Ngày X¿a nói v¿ nh¿ng nét ¿¿p d¿ th¿¿ng th¿ hi¿n trong ¿¿i s¿ng h¿ng ngày c¿a ng¿¿i L¿c T¿nh. ¿ó là các món ¿n ¿¿c thù nh¿: cá ngát n¿u chua lá me, ¿c g¿o Tân Phong, gà xé phay, h¿ ti¿u M¿ Tho, canh chua, con khô, con m¿m, bông ¿iên ¿i¿n làm chua, canh rau t¿p tàng... là nh¿ng nét ¿an thanh c¿a L¿c T¿nh. Cái h¿¿ng v¿ Ngày X¿a còn nói ¿¿n con ng¿¿i ¿ ¿ây: H¿ là nh¿ng ng¿¿i dân bình th¿¿ng, ch¿t phác, hào hi¿p, bi¿t cày rüng mà ¿ánh gi¿c gi¿i n¿a. L¿c T¿nh tr¿i qua l¿ch s¿ ¿ã ch¿ng t¿ cho th¿y r¿ng: ng¿¿i dân ¿ ¿ây luôn luôn là phên, là d¿u ¿ phía Nam t¿ qüc và c¿ng m¿t n¿ng hai s¿¿ng s¿n xüt lúa g¿o nuôi ng¿¿i dân c¿ n¿¿c. K¿ t¿ Nguy¿n Hoàng ¿¿nh ¿ Ái T¿, l¿p chánh quy¿n trung ¿¿ng ¿ x¿ Thün Hóa, ¿¿n chúa Nguy¿n PhúcNguyên l¿p nên x¿ ¿àng Trong g¿m 12 Dinh và m¿t Tr¿n, trong ¿ó có Dinh Long H¿ và Tr¿n Hà Tiên, ti¿n thân c¿a x¿ L¿c T¿nh ngày nay; r¿i theo s¿ tr¿¿ng thành, phát tri¿n c¿a ¿¿t n¿¿c, L¿c T¿nh l¿p V¿n Thánh Mi¿u V¿nh Long, Tr¿¿ng Thi H¿¿ng Châu ¿¿c, góp ph¿n phát tri¿n v¿n hóa trên x¿ s¿ m¿i m¿ này. V¿i thiên nhiên, rüng ¿¿t mênh mông, sông n¿¿c, sình l¿y, c¿ s¿y cao kh¿i ¿¿u, ng¿¿i L¿c T¿nh bi¿t khai thác ¿¿ ¿n t¿ thiên nhiên ¿ó. Nên ta th¿y có các món ¿n k¿ thú nh¿: r¿n, cà cüng, nh¿ng, ¿uông chà là, ¿uông d¿a, rùa, l¿¿n, chim chóc... Ng¿¿i L¿c T¿nh qua cách ¿n üng th¿¿ng thích k¿t b¿n, k¿t bè, ¿ãi ng¿, thù t¿c, qua l¿i x¿ láng và thích náo nhi¿t. Nên trong ¿n üng có ca hát, nói th¿, bàn chuy¿n ¿¿i, th¿ thái nh¿n tình. Bên trong các büi ¿n üng ¿¿u có ch¿a ¿¿ng cái tâm tr¿ng c¿a con ng¿¿i c¿n b¿c l¿, c¿n chia s¿ nhau. Xem ra ng¿¿i L¿c T¿nh tìm th¿y cái vui, tâm s¿ trong ¿n üng, nh¿ng trên h¿t ¿n ph¿i cho ngon tr¿¿c ¿ã. "Good to eat"! ¿¿c V¿ B¿ng, T¿n ¿à, Nguy¿n Tuân, Th¿ch Lam qua các bài nói v¿ ¿n üng có l¿ là "good to think". Nó ngon ch¿ng qua vì ta ngh¿ t¿¿ng và cho nó ngon mà thôi. Ph¿i nói ngay r¿ng ¿n üng c¿a ng¿¿i mi¿n L¿c T¿nh là cái k¿ thú và là ¿i¿u ngh¿ nh¿ b¿n ch¿t con ng¿¿i c¿a h¿ v¿y. V¿i con ng¿¿i hi¿n hòa ch¿t phác, ngh¿a khí, ¿¿t L¿c T¿nh s¿ tr¿ thành ¿¿t "¿¿a linh nh¿n ki¿t", n¿i h¿i t¿u c¿a x¿ R¿ng Tiên. V¿n hóa L¿c T¿nh tuy nhiên ít ¿¿¿c bi¿t ¿¿n, b¿i ít ng¿¿i vi¿t v¿ L¿c T¿nh! Nay ¿em n¿m ba ¿i¿u hi¿u bi¿t, bi¿t gì nói n¿y, nh¿ ¿âu nói ¿ó, n¿u có ¿¿¿c ng¿¿i ¿¿c k¿ c¿ng không ph¿i là hoài công. Nam S¿n Tr¿n V¿n Chi